آئین نامه بتن ایران به اختصار آبا (نشریه شماره ۱۲۰) عنوان کتابی است که توسط دفتر امور فنی و تدوین معیارهای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور منتشر شده است.
هدف این آیین‌نامه، ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آنها میزان مناسبی از ایمنی قابلیت بهره برداری و پایایی سازه‌های موضوع آیین‌نامه‌ها تأمین می‌شود.
ضوابط و مقررات این آیین‌نامه طرح، آنالیز، اجرا و مشخصات مواد تشکیل دهنده سازه‌های بتنی را در بر می‌گیرند.
رعایت کامل مفاد این آیین‌نامه از طرف دستگاه‌های اجرایی مهندسان مشاور پیمانکاران و عوامل دیگر در طرح‌های عمرانی الزامی است.
این آیین‌نامه از دو بخش کلی تشکیل شده‌است:
۱- کلیات مصالح و مسائل اجرایی
۲- اصول تحلیلی و طراحی
دامنه کاربرد آئین نامه بتن ایران
ضوابط و مقررات این آیین نامه، باید در محاسبه، اجرا و کنترل مشخصات مواد تشکیل دهنده و کیفیت اجرای سازه‌های بتنی متعارف رعایت شوند. دو بخش اول آیین نامه حاوی ضوابط و مقررات مربوط به سازه‌های بتن آرمه‌ای است که با سنگدانه‌های معمولی و سیمان پرتلند یا سیمان آمیخته ساخته می‌شوند و مقاومت مشخصه آنها حداقل برابر ۱۶ مگا پاسکال (نیوتن بر متر مربع) است.
ضوابط و مقررات این آیین نامه تا جایی که کاربرد داشته باشد باید در سازهها و قطعات خاص از جمله موارد زیر نیز رعایت شوند. سایر ضوابط و مقررات ویژه سازهها که موضوع بخش‌های بعدی این ایین نامه خواهند بود.
سازهها یا قطعات بتنی ساده و کم آرماتور
سازهها یا قطعات بتن آرمه ساخته شده با سنگدانه‌های سبک یا سنگین
سازهها یا قطعات بتن آرمه ساخته شده با بتن متخلخل یا بتن اسفنجی
سازهها یا قطعات بتن پیش تنیده
سازهها یا قطعات بتن پیش ساخته
سازهها یا قطعات بتن آرمه با نیمرخ‌های نورد شده فولادی
سازهها یا قطعات بتن آرمه‌ای که در معرض دمای زیاد قرار می‌گیرند.
سازه‌های خاص نظیر مخازن سیالات، سیلوها، سدها، سازه‌های مقاوم در برابر انفجار
نیروگاه‌های هسته‌ای، دودکش‌ها، پل‌ها و نیز سازه‌هایی نظیر قوس‌ها و پوسته‌هاکه در طراحی آنها ضوابط ویژه حاکم است.
مبانی طراحی آئین نامه بتن ایران
در نشریه شماره ۱۲۰ مبنای طراحی سازهها برای حصول ایمنی و قابلیت بهره‌برداری، بررسی و کنترل آنها در حالت‌های حدی است. روش کلی طراحی نیم احتمال اندیشانه است که در آن جنبه‌های احتمالاتی با اعمال ضرایب جزیی ایمنی به مقادیر مشخصه بارها و عامل‌های موثر بر سازه طبق آیین نامه‌های بارگذاری و مقادیر مشخصه مقاومت‌های بتن و فولاد، در محاسبه منظور می‌شوند.
پایایی سازهها با منظر داشتن رویارویی در طراحی و انتخاب شکل قطعات متناسب با این شرایط، مراعات مشخصات فنی اجرایی از قبیل کیفیت و حداقل مقدار سیمان، کیفیت آب، نسبت آب به سیمان، نوع و کیفیت سنگدانه‌ها، حداکثر مقدار مواد زیان آور در مواد تشکیل دهنده بتن، نسبت‌های اختلاط، شرایط ریختن و جا دادن بتن، عمل آوردن و مراقبت بتن، ضخامت پوشش بتن و درزهای ساختمانی تامین می‌شود.
روش‌های تحلیل
در این آیین نامه تحلیل سازهها و قطعات با استفاده از روش‌های زیر مجاز شمرده می‌شود.
تحلیل خطی
تحلیل خطی همراه با بازپخش محدود
تحلیل غیر خطی
تحلیل پلاستیک
ضوابط خاص برای تامین ایمنی در برابر زلزله
در این نشریه برای رفتار سازه‌های بتن آرمه در برابر آثار ناشی از زلزله، سه حد شکل پذیری در نظر گرفته شده است.
حد شکل پذیری کم
حد شکل پذیری متوسط
حد شکل پذیری زیاد